Z wiekiem zmienia się chemia naszego mózgu oraz metabolizm energetyczny. Następuje powolna degeneracja neuronów. Pamięć, czas reakcji, jasność umysłu, ulegają pogorszeniu. Maleją poziomy neurotransmiterów. Wszystkie te zmiany związane są ze starzeniem i są przyczyniają się bezpośrednio do demencji starczej czy Alzheimera.
Możemy poprawić funkcjonowanie mózgu poprzez takie działania jak:
- wpływ na energetykę neuronów,
- wspieranie układ krążenia,
- zastosowanie substancji regenerujących błony biologiczne neuronów,
- wpływanie na neuroprzekaźniki,
- działanie na neurogenezę i neuroplastyczność,
- zapobieganie neurozapaleniom.
Do sprawnego działania, mózg potrzebuje dużo energii. Do jej produkcji musi mieć zapewnione dostawy odpowiedniej ilość tlenu. Tlen jest przenoszony przez krwinki czerwone. Gdy będziesz miał anemię spowodowaną np. niedoborem żelaza, miedzi czy witamin a szczególnie witaminy B12, będziesz niedotleniony. Jeśli w organizmie toczy się stan zapalny, jakieś zakażenie, to pomimo odpowiedniej ilości żelaza, też będzie miał anemię i niedotlenienie. Gdy twoje ciśnienie tętnicze krwi będzie za niskie to przepływ mózgowy będzie za słaby w stosunku do potrzeb i mózg otrzyma za mało tlenu. Podobnie będzie przy miażdżycy naczyń doprowadzających krew do mózgu.
Także przy niedomodze tarczycy z powodu stanów zapalnych tego gruczołu, wycięcia, radioterapii lub niedoboru jodu, funkcjonowanie mózgu ulega znacznemu spowolnieniu.
Po to aby tlen dostał się w odpowiedniej ilości do komórek mózgowych, stężenie dwutlenku węgla (CO2) w neuronach, musi być odpowiednie. Gdy nieprawidłowo oddychasz np. zbyt głęboko i zbyt szybko, dochodzi do hiperwentylacji i pomimo prawidłowej saturacji, tlen nie może być przekazany komórce. Jest to tzw. prawo Bora.
Mózg potrzebuje dobrego paliwa. Najlepszym paliwem, najbardziej energetycznym dla jego funkcji, jest wodór. Nie glukoza a wysokoenergetyczne tłuszcze i to głównie nasycone i długołańcuchowe powinny być paliwem dla mózgu. Czyli diety niskowęglowodanowe. Do takich sposobów żywienia należy żywienie optymalne i dieta ketogeniczna. Dobrze zastosowane i dobrane okresowe głodówki są też korzystne dla mózgu.
Nasz mózg to głównie woda, tłuszcz a tylko 14 g białka. Jeśli poziom wody w naszym mózgu spadnie tylko o 1%, to w jego strukturze i funkcji następują nieodwracalne zmiany. W starszym wieku odczuwanie pragnienia bywa upośledzone i trzeba się pilnować. Również groźny jest niedobór soli. Niski sód (Na) jest przyczyną mgły mózgowej, splątania a nawet utraty świadomości ze zgonem włącznie.
Dużą rolę w pracy mózgu pełni Magnez a jego brak powoduje tzw. mgłę mózgową. Z innych pierwiastków nieodzowny jest Bor, Jod i Selen. Mitochondria, to wewnątrzkomórkowe elektrownie. Muszą mieć dużo witamin z grupy B i to w dużych dawkach: po 50 czy 100 mg na witaminę a jeśli w mikrogramach to w tysiącach. Ważny jest tu Koenzym Q10, kwas alfa liponowy, wyciągi z pestek winogron tzw. OPC. PQQ odgrywa znaczącą role w polepszeniu funkcji pamięciowych, poznawczych, zmniejszaniu zmęczenia psychicznego. Ten kofaktor występuje w wielu warzywach, takich jak marchew, pietruszka, seler, szpinak, ziemniaki, wino i żywność sfermentowana.
Tlenek azotu, to substancja powszechnie znana jako nitrogliceryna pod język. Poszerza naczynia wieńcowe serca w razie ataku. Naturalny tlenek azotu wydziela się podczas aktywności fizycznej, saunowaniu, morsowaniu, przebywaniu na słońcu, stosowaniu kąpieli Kneippa czy korzystania z solarium. Również niektóre warzywa jak buraki ćwikłowe, marchew, szpinak i sałata podnoszą jego poziom. Niedobór NO pogarsza ukrwienie mózgu a tym samym upośledza jego funkcję.
Gdy dochodzi do rozszczelnienia bariery krew/mózg, w mózgu powstają stany zapalne.
Co powoduje uszkodzenie tej bariery? Wszelkie toksyny środowiskowe, metale ciężkie a szczególnie rtęć. Inne to smog, bakterie, pasożyty i wirusy, niektóre szczepienia u osób podatnych. W ostatnim czasie obserwuje się wręcz tsunami zaburzeń mózgowych, po przebytych infekcjach SARS-Co19 zarówno u nieszczepionych jak i zaszczepionych. Najczęstszy objawem, na który skarżą się ludzie, jest mgła mózgowa. Aluminium i wszechobecny mikroplastik też przyczyniają się do dewastacji mózgu. DDT “cudowny pestycyd”, do tej pory jest wykrywany w dużych ilościach u ludzi z chorobami neurodegeneracyjnym. Wiele neurotoksyn wnika przez skórę. Benzofenon-3 stosowany w dużych ilościach w filtrach przeciwsłonecznych i w bardzo wielu kosmetykach, jest trucizną dla mózgu. Wiele leków a królują w tym leki obniżające cholesterol, uszkadzają pamięć. Również w nadmiarze czynią to: alkohol, nikotyna, nie mówiąc o silnych opioidach. Okazuje się jednak, ku naszej radości, że małe dawki alkoholu, kilka papierosów czy innych skrętów działa na mózg korzystnie, poprawiając pamięć i koncentrację. Również chroniczny brak snu niszczy barierę krew/mózg.
Poprzez nieszczelną barierę przechodzą do mózgu różne białka, które nie są w stanie normalnie pokonać tej przeszkody, jak np. gluten, albuminy mleka i wiele innych substancji. Powstają zapalenia o podłożu autoimmunologicznym i tym samym prosta droga do schorzeń neurodegeneracyjnych. Zazwyczaj choruje cały organizm a choroba mózgu często współistnieje z Hashimoto, cukrzycą czy wieloma innymi schorzeniami z autoagresji.
Otyłość zmniejsza dopływ krwi do mózgu poprzez wydzielanie prozapalnych cytokin, powoduje zniszczenia w mózgu. Z otyłością często występuje bezdech śródsenny i tym samym niedotlenienie.
Kwas alfa-liponowy uszczelnia barierę krew/mózg. Na komórki mózgu także korzystnie wpływają niezbędne, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, ale nie w nadmiarze. Także kurkuma, pantotenian, kannabinoidy, wąkrotka, ketony a więc też głodówki.
W mózgu informacje przenoszone są przez neurotransmitery a najważniejszym przekaźnikiem jest Acetylocholina. Prekursorem tejże jest cholina a więc jajka. Pomocne są kwas pantotenowy należący do witamin grupy B, wosk pszczeli, zioła taki jak bakopa monnieri i wąkrotka azjatycka. Drugim neurotransmiterem jest dopamina, hormon szczęścia. Powstaje z aminokwasu fenyloalaniny poprzez tyrozynę. Niedobór jej występuje w chorobie Parkinsona i często w tym schorzeniu pojawiają się zaburzenia poznawcze. Z innego aminokwasu, tryptofanu, przy udziale witaminy B6 (najlepiej aktywnej już formy tej witaminy), tworzy się serotonina. Mało serotoniny to depresja, zaburzenia lękowe i niska sprawność umysłowa. Te składniki są pozyskiwane z pełnowartościowych białek zawartych w jajach, serach, podrobach i mięsie.
Neurony, komórki glejowe i macierzyste muszą mieć sprawne błony biologiczne. Do stabilizacji błon tych komórek potrzebne są cholesterol, fosfolipidy, cholina, fosfatydyloseryna a wszystko to jest w obfitości obecne w jajkach.
Naukowcy z Lund University w Szwecji odkryli, że promieniowanie telefonów komórkowych uszkadza pamięć szczurom laboratoryjnym. Po roku ekspozycji na promieniowanie komórkowe, przez dwie godziny w tygodniu, szczurki nie są tak sprawne pamięciowo jak ich koledzy, którzy nie “rozmawiali” przez telefon.
Jak pobudzić neurgenezę i zwiększyć plastyczność mózgu?
Bardzo ważne jest intensywne życie towarzyskie, kontakty z rodziną, przyjaciółmi, unikanie telewizyjnej propagandy. Obecne media głównego nurtu sieją nieuzasadniony lęk a ten powoduje, że mózg się kurczy. Strach obniża odporność a wtedy wirusy różnej maści sieją spustoszenie w głowie. Następny sposób, to uczenie się nowych rzeczy np. języków obcych, czytanie książek i zapamiętywanie z tego ile się tylko uda, opowiedzenie obejrzanego filmu. Zapamiętanie nazwiska nowo poznanej osoby to już jest większe wyzwanie, szczególnie gdy ta osoba mamrocze swoje nazwisko. Taniec w formie układów tanecznych, żeby zapamiętać kroki, joga, gimnastyka, spacery i wszelkie formy aktywności fizycznej powodują powstawanie nowych neuronów i nowych połączeń w mózgu.
Big Farma nie śpi i stworzyła wiele leków spowalniających demencję. Należy do nich piracetam, który stabilizuje błony komórkowe mózgu. Robią to też kwasy omega-3 i omega-6. Powstało wiele leków poprawiających krążenie mózgowe, takich jak betahistyna, winpocetyna. Z naturalnych Gingko Biloba czyli miłorząb japoński. U większości działają jak placebo, ale dobre i to. Pamiętaj, że żaden przemysł farmaceutyczny nie ma na uwadze twojego zdrowia a raczej choroby, bo na nich zarabia. Tylko modyfikacja stylu życia może poprawić jakość twojego życia. Medycyna szczyci się, że przedłużyła nam długość życia a tak naprawdę, przedłużyła nam starość.
Przewlekły stres niszczy mózg i należy zastosować wszelkie sposoby radzenia sobie z nim a nie walczyć, bo walka to też stres. Akceptacja w wielu sytuacjach uwalnia mózg od stresu. Higiena psychiczna to po prostu bycie w zgodzie ze sobą. To optymizm, spokój, równowaga w dawaniu i braniu a nie ciągłe narzekanie, krytykowanie lub ocenianie. Rozmawiajmy ze sobą. Optymizm poszerza świadomość. Pozytywne relacje międzyludzkie to higiena życia. To sztuka wybaczania sobie i innym. Pamiętaj, że strach to zabójca umysłu. Nie powinniśmy oglądać TV gdzie dominują straszne wiadomości, strach, ból i cierpienie. Powinniśmy natomiast preferować rzeczy, które afirmują życie, piękno, przyjaźń i miłość.
Podążaj za własną intuicją, realizuj swoje marzenia i nie przejmuj się tym, co ludzie powiedzą. Pozostań sobą a będziesz szczęśliwy. Weź odpowiedzialność za siebie i nie rób tego, co ci każą.
lek. med. Barbara Dąbrowska
